سالن ناشران عمومی
سالن انتشارات عمومی، مثل هرسال پرازدحام ترین قسمت نمایشگاه است. افرادی که به دنبال غرفه هایی خاص در رفت و آمدند و لیستی از کتاب های مورد نیاز در دست دارند، یا بدون مقصد و هدف مشخصی، تنها بین غرفه ها سرگردانند و گاهی چیزی نظر آنها را جلب می کند. دسته ای هم میانه ای با کتاب و نمایشگاه ندارند و صرفاً از محیط نمایشگاه برای قدم زدن استفاده می کنند! کثرت سال به سال ناشران کتب دینی-مذهبی نیز از موارد چشمگیر این نمایشگاه است. به صورتی که بسیاری افراد در ابتدا سالن ناشران عمومی را با سالن انتشاراتی های مذهبی اشتباه می گیرند.

بسیاری از انتشاراتی هایی که در این سالن قرار دارند، در کنار بخش کودک و نوجوان خود در حال فعالیت هستند؛ نشرهایی مانند ثالث، فاطمی، قطره (نامزد جایزه­ی شورای عالی کتاب کودک) و تندیس. یکی دیگر از انتشاراتی های مستقر در این سالن، “انتشارات پنجره” است که قسمت کودک و نوجوان آن نیز در ضمن همین غرفه مشغول فعالیت است. از نقاط قوت نمایشگاه در سالن انتشارات عمومی در زمینه ی کودکان، کتاب “شادترین کودک محله” از این انتشارات است که از طرف شورای عالی کتاب کودک نیز مورد تقدیر قرار گرفته است. مسئول غرفه در مورد محتوای کتاب هم توضیحاتی می دهد، مبنی بر اینکه کتاب علاوه برتشریح نحو­ی برخورد با کودکان نوزاد، تا ۴ سال، برخی خصوصیات رفتاری قابل مشاهده در بزرگسالان را هم مورد بررسی قرار داده و ریشه ی آنها را در برخی از واکنش های نامناسب اطرافیان در کودکی فرد می داند. به گفته ی مسئول غرفه­ این کتاب لزوماً برای افراد آشنا با روانشناسی نیست و زبانی ساده و گویا دارد. انتشارات پنجره مانند هرسال، عرضه کننده ی کتاب های “شل سیلور استاین” و مجموعه ی “هنک، سگ گاوچران” نوشته ی «جان آر اریکسون» نیز هست که هرکدام نقش بزرگی در خاطرات بسیاری از کودکان دیروز داشته اند.

در سالن انتشارات عمومی، غرفه­ “جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان” نیز مشغول به فعالیت است. این غرفه با فروش کتاب هایی حاوی دست نوشته های کودکان کار، و تابلوهایی از نقاشی ها و عکس هایشان به معرفی این نهاد، فعالیت های آن و حساسیت های مربوط به این دسته از کودکان می پردازد تا از این راه علاوه بر جمع آوری مبالغی برای فراهم کردن امکانات بیشتر برای آنها، بتواند افرادی را نیز به منظور فعالیت داوطلبانه در این مرکز جلب کند. دست نوشته های این کودکان و برخی نقاشی های آنان، می تواند تا حد زیادی بیانگر دغدغه ها و مسائلی باشد که همه روزه با آنها سر و کار دارند و در مجالی که برای نوشتن یا نقاشی پیدا می کنند، آنها را روی کاغذ می آورند.

نکته ی قابل ذکر در مورد بخش کودک و نوجوان اکثر انتشاراتی ها، توجه روزافزون به کتاب های روانشناسی در مورد کودکان با مخاطب بزرگسال، نسبت به کتاب های کودک-مخاطب است. عدم نشر کتاب هایی برای کودکان، و نه صرفاً با موضوع کودکان، که بتواند در خلال داستان ها و تصاویر ملزومات یک ذهن کودکانه را به وی منتقل کند، یک ایراد بسیار بزرگ در ادبیات این حوزه است. کاهش روز به روز کتاب های حوزه­ی کودکان،چه از لحاظ کمی و چه از لحاظ کیفی، می تواند موجب بی علاقگی کودکان به کتاب و کتابخوانی شود. انتشار کتاب هایی که بتواند در کنار جذابیت های بصری و کلامی، کودک را با برخی شرایط و موقعیت ها آشنا کند و قدرت ادراک و تخیل وی را نیرو بخشد، نقصی است که هر ساله تا اندازه ای در ادبیات کودکان مشاهده می شود.

ناشران کمک آموزشی
ناشران آموزشی طبق هر سال بیشترین تبلیغات را به خود اختصاص داده اند که خیل عظیمی از کودکان پیش دبستانی تا دانشجوهای فوق لیسانس و دکترا را به سمت خود می کشاند. کانون فرهنگی آموزش(قلم چی) پای ثابت این دسته از انتشاراتی هاست که هر سال با گسترده تر کردن طیف مخاطبین و برنامه های تازه تر ظاهر می شود. در غرفه های متعدد(!) قلم چی در نمایشگاه امسال، حرف از بورسیه­ی دانش آموزان همه ی شهرستان های محروم و وقف عام شدن این انتشارات بود. بورسیه­ی دانش آموزان، بدین معناست که برای همه ی دانش آموزانی که از پس هزینه های امتحانات و خرید کتاب ها بر نمی آیند، این امکانات به صورت رایگان ارائه شود. وقف عام شدن آن نیز از اختصاص دادن بودجه ای برای بازسازی مدارس و همچنین ساخت مدرسه های جدید در نقاط مختلف کشور،خصوصاً نقاط محروم حکایت دارد.

سازمان­ها و نهادها
غرفه ی مشغول به فعالیت در زمینه­ی کودکان و نوجوانان در سالن سازمان­ها و نهادها، «انجمن حمایت از حقوق کودکان» است. این نهاد به معرفی پروژه های این مجموعه، از جمله خانه کودک شوش، ناصرخسرو و فعالیت های صورت گرفته از طرف این نهاد در نقاطی مانند بم و خراسان جنوبی می پردازد. هم چنین با ارائه­ی بروشورهایی به خانواده هایی که صاحب فرزند هستند و دیگر افراد علاقه مند، آنها را با پدیده هایی چون کودک آزاری و اشکال آن آشنا می کنند. این مجموعه در زمینه های حقوقی و اجتماعی پیگیر مسائل حقوق کودک است و امکاناتی را برای ارتباط افراد با این مجموعه در نظر گرفته است؛ از جمله صدای یارا که کودکان و یا خانواده های آنان می توانند با تماس با این مرکز در مورد برخی مشکلات به آنان گزارش داده و راهنمایی بگیرند.

مساله ای که موجب ناراحتی و نگرانی مسئولین این غرفه است، کاهش روز به روز توجه مردم به اینگونه فعالیت هاست که طی چند ماه اخیر، با شدیدتر شدن بحران اقتصادی افزایش چشمگیری داشته است. فشار اقتصادی و شرایط دشوار زندگی، موجب شده است که افراد جز به مسائل خود به امور دیگر توجهی نکنند و در نتیجه با افزایش آن فشارها، روز به روز افراد کمتری پیدا می شوند که دغدغه ی معضلات اجتماعی را داشته باشند و در راستای آنها فعالیتی انجام دهند. متوقف شدن بسیاری از پروژه های این انجمن و خانه کودک شوش، از جمله پروژه­ی سوادآموزی یونیسف، نیز به دلیل کمبود بودجه و عدم توجه افراد و نهادها نسبت به این مشکلات است.

ناشران کودک و نوجوان
در مرتفع ترین قسمت نمایشگاه، سالنی به ناشران کودک و نوجوان اختصاص یافته است که برخی ناشران عمومی واجد بخش کودک و نوجوان نیز در این سالن مشغول به فعالیت هستند. از جمله­ی این ناشران می توان به نشر افق اشاره کرد که خلاقیت آن در هرچه نزدیک تر کردن ظاهر و محتوای داستان های کلاسیک و قدیمی به علایق کودکان قابل توجه است. این ویژگی را می توان تا حدودی در انتشار مجموعه داستان های نشر هرمس نیز مشاهده کرد.

برخی ناشران کتاب کودک نیز از تلفیق بازی های فکری و کتاب برای جذب کردن کودکان استفاده می کنند که می توان از محتوای بازی ها و حتی اسم هایشان، رویکرد آنها به مساله­ی ادبیات کودک را متوجه شد.

مشاهده­ی خانواده هایی که در آنها پدر و مادر به دنبال پیدا کردن کتاب هایی مطابق سلایق کودک و خصوصیات موردنظر خود هستند از نکات مثبت قابل ذکر است و در تضاد با آن خانواده هایی که در مقابل علاقه کودکان به کتابی خاص و یا مخالفت با کتاب های انتخاب شده از سوی والدین، مورد رفتار سلبی و تهدید(!) قرار می گیرند ! توجیه این رفتار با نگرانی از بی علاقگی کودکان به کتاب و کتاب خوانی، چیزی نیست جز مصداقی بر عذر بدتر از گناه!